🐾Kedilerde Kan Grubu Uyumsuzluğu: Anne ve Yavru Arasında Sessiz Tehlike
Kedilerde Kan Grubu Uyumsuzluğu: Anne ve Yavru Arasında Sessiz Tehlike
Kedinizin kan grubunu biliyor musunuz? Çoğu kedi sahibi bu soruya "hayır" cevabını verir. Çünkü günlük yaşamda bu bilgiye pek ihtiyaç duyulmaz. Ancak özellikle cins kedilerde çiftleşme planlanıyorsa, kan grubu bilgisi yalnızca bir detay değil, yavru kedilerin yaşamını doğrudan etkileyen hayati bir faktördür.
Bu yazıda, kedilerdeki kan grubu sistemini sade ve anlaşılır bir dille anlatıyor, anne ve yavru arasında yaşanabilecek kan grubu uyuşmazlığı gibi hayati bir konuyu detaylandırıyoruz.
Kedilerde Kan Grupları Nelerdir?
Kedilerde insanlar gibi farklı kan grupları vardır. Ancak bu sistem biraz daha basittir ve yalnızca A, B ve AB gruplarını kapsar. "0" grubu yoktur ve Rh faktörü (pozitif/negatif) kedilerde bulunmaz.
A Grubu
En yaygın görülen kan grubudur.
Türkiye’deki sokak kedilerinin büyük bölümü bu gruba girer.
A grubu, genetik olarak baskın (dominant) bir özelliktir.
B Grubu
Daha nadir görülür.
British Shorthair, Turkish Van, Turkish Angora gibi bazı ırklarda daha yaygındır.
Bu gruptaki kediler A grubuna karşı güçlü antikorlar taşır.
AB Grubu
En nadir gruptur.
Hem A hem B antijenlerini taşır.
Teorik olarak tüm gruplardan kan alabilir, ancak bu her zaman güvenli değildir.
Anne Kedi ile Yavru Kedinin Kan Grubu Farklıysa Ne Olur?
Kedilerde en büyük tehlikelerden biri, doğumdan sonra fark edilmeden yaşanan anne-yavru kan grubu uyuşmazlığıdır. Özellikle anne kedi B grubundaysa, doğan yavrular A veya AB grubundaysa ciddi sağlık sorunları görülebilir.
Neonatal İzoeritrolizin Nedir?
Bu durumun tıbbi adı: neonatal izoeritrolizin.
Şöyle gerçekleşir:
Anne kedi doğum sonrası kolostrum (ilk süt) salgılar. Bu süt, bağışıklık açısından zengindir ve antikor içerir.
B grubundaki anne, A grubuna karşı doğal olarak güçlü antikorlar taşır.
Eğer yavru A grubundaysa, bu sütü içtiğinde anneden gelen antikorlar yavrunun kan hücrelerine saldırır.
Sonuç: şiddetli anemi, halsizlik, sarılık, koyu renkli idrar ve bazen ani ölüm.
Belirtiler Nelerdir?
Kan grubu uyuşmazlığına bağlı bu tablo, doğumdan sonraki ilk 1–3 gün içinde şu belirtilerle ortaya çıkar:
Sürekli uyuma, halsizlik
Emmeyi reddetme
Sarımsı diş etleri
Koyu renkli idrar
Ani yavru ölümü
Bu Durum Nasıl Önlenir?
1. Kan Grubu Testi Yaptırın
Çiftleştirme planlanan anne ve baba kedilerin kan grubu veterinerde kolayca belirlenebilir. Bu testler genellikle 10–15 dakika içinde sonuç verir ve oldukça ekonomiktir.
2. Yavruları İlk 24 Saat Ayırın
Eğer risk varsa (B grubu anne – A/AB yavru ihtimali), doğumdan sonra yavrular ilk 24 saat boyunca anneden ayrılmalıdır. Bu süre içinde özel süt tozlarıyla beslenmeleri gerekir.
24 saat sonra yavruların bağırsakları artık antikorları ememez hale gelir. Böylece antikorlar kana geçemez ve risk ortadan kalkar. Yavrular güvenle annelerine geri dönebilir.
Kedilerde Rh Faktörü Var mı?
İnsanlarda kan grubu denince ABO sisteminin yanı sıra Rh faktörü de önemlidir (pozitif veya negatif). Ancak kedilerde Rh sistemi yoktur.
Yani kediler sadece A, B veya AB grubu olarak sınıflandırılır, "pozitif" ya da "negatif" gibi bir alt sınıflandırma yapılmaz.
🐾 Yaşanmış Bir Olay: İlk 24 Saat Fark Edilmedi…
İngiltere'de British Shorthair cinsi bir dişi kedi olan Luna, ilk kez yavruluyordu. Sahibi çiftleşme öncesinde herhangi bir kan testi yaptırmamıştı. Luna sağlıklıydı ve dört yavru dünyaya getirdi.
İlk gün yavrular sakin görünüyordu ama ikinci gün üç tanesi aniden halsizleşti ve emmeyi bıraktı. Ertesi sabah biri hayatını kaybetmişti. Veteriner muayenesinde kalan iki yavruya acil müdahale yapıldı, ancak sadece biri kurtarılabildi.
Yapılan testlerde anne Luna'nın B grubunda, yavruların ise A grubunda olduğu tespit edildi. Veteriner hekime göre bu, tipik bir neonatal izoeritrolizin vakasıydı.
Bu olaydan sonra Luna'nın sahibi bir sonraki eşleştirmede hem erkeğin hem dişinin kan grubunu önceden belirledi. Böylece yeni doğan yavrular ilk 24 saat anne sütünden uzak tutuldu ve tümü sağlıklı büyüdü.
📌 “Eğer bunu önceden bilseydim, üç yavrum yaşıyor olabilirdi” diyor Luna'nın sahibi.
Bu olay, kan grubunun bir lüks değil, bilinçli sahiplik gereği olduğunu bir kez daha gösteriyor.
Sonuç: Küçük Bir Test, Bir Hayat Kurtarabilir
Kan grubu testi küçük bir işlem gibi görünse de, anne sütüyle yavru zehirlenmesi gibi hayati sorunların önüne geçebilir. Özellikle cins kedi üretimi yapanlar veya kontrollü çiftleşme planlayanlar için bu bilgi hayat kurtarıcıdır.
🐱 Bir test, bir ayrılık (ilk 24 saat), bir yaşam.
Kediler konuşmaz ama bedenleri bize her şeyi söyler. Onları doğru okumak bizim elimizde.
📚 Kaynakça
Giger, Urs et al. (1991). "Feline transfusion medicine: blood types and their clinical importance." Journal of the American Animal Hospital Association, 27(5), 351-360.
Cornell University College of Veterinary Medicine. “Feline Blood Types.” vet.cornell.edu
Day, M.J., Mackin, A.I., & Littlewood, J.D. (2000). Veterinary Immunology: Principles and Practice.
ISFM – International Society of Feline Medicine. "Transfusion reactions and neonatal isoerythrolysis in cats."
Griot-Wenk, M.E. & Giger, U. (1995). "Feline transfusion medicine." Compendium on Continuing Education for the Practicing Veterinarian, 17(7), 799–811.
Yorumlar
Yorum Gönder